Podstawowe informacje o raku jamy ustnej
Czy wiesz, że...?
Rak jamy ustnej to groźna i podstępnie przebiegająca choroba. Późne wykrycie nowotworu powoduje śmiertelność rzędu 40-50 proc. w ciągu 5-ciu lat. Pozostali pacjenci, po skomplikowanym leczeniu chirurgicznym, żyją z dużymi okaleczeniami w obrębie twarzy i bardzo obniżonym komfortem życia. Z powodu utraconych tkanek mogą występować trudności w połykaniu, mówieniu, żuciu i oddychaniu. Jest to drugi pod względem częstości występowania w Polsce, po raku krtani, nowotwór złośliwy rejonu głowy i szyi.
Czy wiesz jakie są czynniki ryzyka?
- wiek powyżej 40 lat
- palenie papierosów i używanie wyrobów tytoniowych teraz lub w przeszłości (rak jamy ustnej należy do nowotworów tytoniozależnych)
- tytoń + alkohol (zwiększa zachorowalność ok. 15 razy)
- zakażenie wirusem HPV 16 i 18 (osoby mające wielu partnerów seksualnych, uprawiające seks oralny)
- przewlekłe urazy warg i w jamie ustnej (nagryzanie, ucisk protezą itp.)
- narażenie na promieniowanie UV i jonizujace (np. leśnicy, rolnicy, żeglarze)
- choroba nowotworowa lub nowotwory w rodzinie
Rak jamy ustnej to nowotwór złośliwy dotyczący najczęściej:
- języka,
- dna jamy ustnej,
- wargi, zwłaszcza dolnej,
- dziąsła,
- policzka,
- podniebienia.
Objawy nowotworów jamy ustnej:
- niegojące się, łatwo krwawiące, zwykle niebolesne owrzodzenie w obrębie warg, języka, dziąseł lub na wewnętrznej stronie policzków,
- wyczuwalny guzek lub zgrubienie w jamie ustnej,
- utrata czucia, drętwienie warg, języka lub wewnątrz jamy ustnej,
- białe lub czerwone plamki na dziąsłach, języku lub błonie śluzowej,
- obrzęk żuchwy lub szczęki powodujący złe dopasowanie noszonej wcześniej protezy,
- trudności z żuciem i połykaniem,
- nagle pojawiające się seplenienie, zmiana barwy głosu, uczucie dławienia,
- przeszkody w gardle bez znanej przyczyny,
- ograniczona ruchomość i bóle języka.
Wczesna diagnostyka to wyższy wskaźnik przeżywalności
Wskaźnik przeżywalności, tak jak w przypadku innych nowotworów, związany jest ściśle ze stadium zaawansowania choroby – dlatego tak istotna jest wczesna diagnostyka. Większości przypadków zachorowania na raka jamy ustnej można by zapobiec gdyby stomatolog, laryngolog, internista lub sam pacjent zwrócili uwagę na zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej, widoczne gołym okiem. Oczywiście nie wszystkie one mają charakter nowotworowy, ale jeżeli coś nie znika lub nie goi się przez dwa, trzy tygodnie to wymaga wnikliwej diagnozy lekarskiej.
Według współczesnych zaleceń: jeśli po wdrożeniu leczenia zmiana nie goi się w ciągu dwóch tygodni, należy skierować pacjenta na bardziej wnikliwą diagnostykę.
Co może niepokoić?
- nie gojąca się dłuższy czas nadżerka, zmiana o charakterze białym, czerwonym, biało-czerwonym,
- krwawienie – inne, niż z dziąseł,
- trudności w mowie, połykaniu,
- uczucie drętwienia, w tym drętwienia języka,
- przewlekła chrypka,
- inne choroby nowotworowe mogą również manifestować się w jamie ustnej zanim pacjent zostanie prawidłowo zdiagnozowany np. białaczka.
Bądź czujny. Co możesz zrobić sam?
Oglądaj w dobrym świetle, przed lustrem, swoją jamę ustną włącznie z gardłem
i migdałkami. Zwróć uwagę na:
- czerwień wargową
- język
- trójkąt na żuchwie za ostatnimi zębami trzonowymi (trójkąt zatrzonowcowy),
- błonę śluzową policzków,
- dno jamy ustnej,
Ważnym elementem profilaktyki przednowotworowej jest dokładne badanie tkanek jamy ustnej, głowy i szyi podczas rutynowych wizyt stomatologicznych. Nowotwory wcześnie wykryte i właściwie leczone są w 80 proc. przypadków uleczalne.
Źródła:
http://www.oralcancer.org